Fysieke belasting bij zorgpersoneel

Kan je jezelf voorstellen? Wie ben je en wat doe je?
Mijn naam is Eric Hamers. Ik ben sinds 5 jaar Arbo adviseur en Preventiemedewerker in het Spaarne Gasthuis. Hiervoor heb ik ongeveer 30 jaar als anesthesie-assistent op de OK gewerkt. Daarnaast ben ik ruim 11 jaar voorzitter geweest van de OR en zo ben ik eigenlijk doorgestroomd naar de functie die ik tot op heden bekleed.

Wat houdt jouw werk als Arbo adviseur & Preventiemedewerker in?
Als Preventiemedewerker houd ik me bezig met het checken van alles op het gebied van werkomstandigheden en preventie. Het signaleren, en het hierover adviseren, van alle arbeidsgerelateerde risico’s  op de werkvloer m.b.t. de veiligheid en gezondheid van de medewerkers. Wij zorgen ervoor dat de arbeidsomstandigheden op de diverse thema’s in de praktijk kloppen zoals beschreven staat in de theorie. En als Arbo adviseur schrijf ik beleidsmatige stukken voor in de organisatie.

Werken in de zorg is fysiek zwaar. Welke richtlijnen worden er genomen om fysieke klachten bij zorgpersoneel te voorkomen?
Het begint met de basis, de Arbowet. Hierin staat dat je bepaalde dingen moet doen, maar niet hoe je het moet doen.  Dan volgt daarop het Arbo besluit. Dit is al wat meer gespecificeerd en uiteindelijk zie je de richtlijnen terug in de Arbo catalogus. Dat vormt voor ons de basis hoe wij zaken toepassen en toetsen in de organisatie.

Is de fysieke belasting toegenomen, vergeleken met 10 jaar geleden? Zoja, waar komt dit door?
Ja, deze is toegenomen. Dit komt door diverse factoren. Hogere werkdruk. De zorg is complexer geworden. We maken veel meer gebruik van apparatuur. We weten meer, doen meer rondom een patiënt. Kortere ligduur. Er moet meer gebeuren rondom een patiënt in kortere tijd. Daarnaast speelt leeftijd ook een rol. De gemiddelde leeftijd van de zorgmedewerker is omhooggegaan terwijl de belastbaarheid van een 40-plusser juist afneemt. Maar ook de obese maatschappij en de toegenomen agressie zorgen voor hogere fysieke belasting.

Worden de juiste hulpmiddelen ingezet welke fysieke belasting minimaliseren? Of is er behoefte aan meer ergonomische hulpmiddelen die het gebruikersgemak verhogen?
Dat is heel divers. Sommige afdelingen hebben de juiste hulpmiddelen en passen deze ook goed toe. Andere hebben de juiste hulpmiddelen maar gebruiken ze niet (goed). Vaak uit onwetendheid of uit gewoonte. Hier zijn wij als Arbo adviseur voor om een stukje bewustwording te creëren. Maar ook zijn er afdelingen waar de juiste hulpmiddelen nog ontbreken. Zo bijvoorbeeld aangepaste (til)hulpmiddelen voor de obese patiënten.

Als Arbo adviseur wil je op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen om zo ook juiste adviezen te kunnen geven aan medewerkers en leidinggevenden. Wij hebben, net als RevaMed, het doel om het voor de zorgmedewerker gemakkelijker te maken.

Is het zorgpersoneel zich voldoende bewust van de gevaren van chronische fysieke overbelasting?
Vanuit Arbo kijken we vanuit 3 aspecten naar de situatie. Technisch, procesmatig en het menselijke gedrag. Het menselijke gedrag zorgt vaak voor een knelpunt. Zoals al gezegd handelt men vaak uit onwetendheid of uit gewoonte. Door trainen en voorlichting proberen we het gedrag te veranderen en medewerkers bewust te maken.

Is er voldoende aandacht op de werkvloer over het voorkomen van fysieke overbelasting? Wordt het bespreekbaar gemaakt?
Nee, het wordt onvoldoende bespreekbaar gemaakt. Arbeidsomstandigheden zouden meer topic moeten zijn tijdens werkoverleggen. Elkaars ervaringen delen. Waar loopt je als zorgmedewerker tegenaan? Ervaar je meer agressie op de afdeling? En hoe gaan we daarmee om? Of steeds meer obese patiënten die in bed moeten worden getild. Hoe kunnen we dit het beste doen? Dat soort dingen. Meer bewustwording onder elkaar en met elkaar creëren.

Is er veel uitval van personeel? En is deze uitval te linken aan fysieke overbelasting?
Hoeveel verzuim er gerelateerd is aan fysieke overbelasting is niet inzichtelijk. Dit ligt ook AVG gevoelig. We zijn met de bedrijfsarts nu wel aan het onderzoeken hoe we het anoniem inzichtelijk kunnen krijgen waar uitval op is gebaseerd.

Hoe gaan jullie om met re-integratie?
Daar is een uiteraard een traject voor. Bij terugkeer naar de werkvloer horen vaak ook individuele aanpassingen. In de vorm van maatwerk. Maar als bijvoorbeeld meer mensen op een afdeling tegen tilproblematiek aanlopen en iemand valt daarop uit, dan zal het probleem breder opgepakt moeten worden. Want dan bestaat er een risico voor de hele afdeling.

Waar ligt de behoefte binnen afdelingen waarmee fysieke belasting zou kunnen worden verminderd?
Er zijn universele behoeften binnen het ziekenhuis zoals bijvoorbeeld de ziekenhuisbedden. Daar speelt de organisatie redelijk goed op in. Daarnaast heeft iedere afdeling zijn eigen prioriteit. De behoefte aan hulpmiddelen is aanwezig maar is afhankelijk per afdeling. Ook moet men bekend zijn met de mogelijkheden en de wil hebben om goed voor zichzelf te zorgen. Voor ons als Arbo adviseur ligt er dan ook genoeg werk en uitdaging.